Biện pháp phòng tránh ung thư phổi

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất với tỷ lệ tử vong cao trên toàn thế giới. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp có thể phòng tránh được nếu chúng ta chủ động thay đổi lối sống và môi trường sống. Hôm nay Kyhainam sẽ bày cho các bạn những biện pháp phòng tránh ung thư phổi hiệu quả ngay từ hôm nay.

Những điều nên biết về ung thư phổi tại Việt Nam và các nước

Ung thư phổi từ lâu đã được coi là một trong những loại ung thư nguy hiểm và phổ biến nhất trên thế giới. Đây là căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất trong các loại ung thư, phần lớn là do bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn và tiến triển nhanh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 2 triệu ca mắc mới và khoảng 1,8 triệu ca tử vong do ung thư phổi trên toàn cầu.

Tình hình ung thư phổi tại Việt Nam

Tại Việt Nam, ung thư phổi đang là mối đe dọa nghiêm trọng với cả nam và nữ. Đây là loại ung thư có tỷ lệ tử vong cao nhất ở nam giới và đang có xu hướng gia tăng nhanh ở nữ giới, đặc biệt ở các đô thị lớn.

• Theo thống kê từ GLOBOCAN 2020, Việt Nam có hơn 26.000 ca mắc mới ung thư phổi mỗi năm, trong đó tỷ lệ tử vong lên tới gần 23.000 ca – chiếm gần 90% tổng số ca mắc.
• Ở nam giới, ung thư phổi chiếm tỷ lệ mắc cao nhất (khoảng 22,5% tổng các loại ung thư ở nam).
• Ở nữ giới, dù tỷ lệ thấp hơn, nhưng mức độ tăng trưởng đang đáng báo động do ảnh hưởng của ô nhiễm không khí và hút thuốc lá thụ động.

Đặc biệt, tỷ lệ bệnh nhân được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn lên tới hơn 84%, khiến chi phí điều trị rất cao nhưng tỷ lệ sống sau 5 năm lại rất thấp.

Tình trạng ung thư phổi tại các nước khác

Ung thư phổi không chỉ phổ biến tại Việt Nam mà còn là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại nhiều quốc gia:

• Hàn Quốc & Nhật Bản: Đây là những nước có chiến dịch tầm soát và phòng chống ung thư phổi mạnh mẽ. Tuy vậy, tỷ lệ mắc bệnh vẫn đáng chú ý do thói quen hút thuốc ở nam giới trung niên và người lớn tuổi.
• Singapore: Là nước có hệ thống y tế phát triển, nhưng ung thư phổi vẫn là căn bệnh gây tử vong hàng đầu do ung thư. Tỷ lệ tử vong do ung thư phổi chiếm 27,1% ở nam giới và 16,6% ở nữ giới – theo báo cáo từ Cục Y tế Singapore.
• Trung Quốc: Là quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc cao, với hơn 700.000 ca tử vong mỗi năm do ung thư phổi. Sự ô nhiễm môi trường kết hợp với thói quen hút thuốc khiến đây trở thành vấn đề y tế cấp bách.
• Hoa Kỳ: Dù đã giảm mạnh tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng, ung thư phổi vẫn là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trong các bệnh ung thư. Tuy nhiên, nhờ tầm soát sớm và liệu pháp điều trị hiện đại, tỷ lệ sống đang được cải thiện.

Tổng hợp các biện pháp phòng tránh ung thư phổi hiệu quả

Ung thư phổi là một trong những căn bệnh ung thư nguy hiểm nhất với tỷ lệ tử vong cao, nhưng lại hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu bạn chủ động thay đổi lối sống, cải thiện môi trường sống và duy trì sức khỏe tốt. Dưới đây là các biện pháp hiệu quả giúp bạn giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.

Không hút thuốc

Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra hơn 85% ca ung thư phổi. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 20 lần so với người không hút. Không chỉ là hút chủ động, khói thuốc còn ảnh hưởng đến người xung quanh, đặc biệt là trẻ nhỏ và người già. Nếu bạn chưa từng hút thuốc, đừng bao giờ thử. Nếu bạn đang hút, hãy lên kế hoạch cai thuốc ngay từ hôm nay. Đồng thời, hãy giáo dục con cái về tác hại của thuốc lá để giúp thế hệ tương lai tránh xa cám dỗ từ sớm.

Tránh hút thuốc thụ động

Ngay cả khi bạn không hút thuốc, việc hít phải khói thuốc từ người khác – còn gọi là hút thuốc thụ động – cũng có thể gây ung thư phổi. Khói thuốc chứa hàng chục chất gây ung thư, và ảnh hưởng không kém gì người hút trực tiếp. Vì vậy, hãy tránh xa môi trường có người hút thuốc, hạn chế lui tới những nơi công cộng không có khu vực cấm hút. Nếu sống cùng người hút thuốc, hãy yêu cầu họ hút ngoài trời hoặc khuyên họ cai thuốc.

Kiểm soát khí radon trong nhà

Radon là một loại khí phóng xạ tự nhiên phát sinh từ đất đá, có thể rò rỉ vào nhà và hít phải trong thời gian dài sẽ tăng nguy cơ ung thư phổi. Đáng lo ngại, khoảng 26% trường hợp ung thư phổi ở người không hút thuốc liên quan đến khí radon. Để hạn chế tác động của khí radon:

• Tăng thông gió trong nhà, đặc biệt ở tầng hầm.
• Sử dụng máy lọc không khí chất lượng cao.
• Bịt kín các vết nứt trên sàn nhà và tường.
• Lưu trữ nước trong bể trước khi dùng để giảm nồng độ khí hòa tan.

Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại trong công việc

Một số ngành nghề khiến người lao động tiếp xúc với các chất gây ung thư như:

• Amiăng
• Asen
• Cadmium
• Crom
• Niken
• Bồ hóng…

Các chất này có thể âm thầm làm tổn thương phổi theo thời gian, nhất là khi kết hợp với thói quen hút thuốc. Nếu bạn làm việc trong môi trường nguy cơ, hãy đảm bảo:

• Sử dụng trang thiết bị bảo hộ cá nhân đầy đủ.
• Tắm gội, thay đồ sau khi làm việc để tránh mang hóa chất về nhà.
• Được kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư đúng quy trình.

Cẩn trọng với ô nhiễm không khí

Không khí ô nhiễm là một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng tỷ lệ mắc ung thư phổi, nhất là ở các đô thị lớn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, năm 2010 có tới 3,2 triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí, trong đó có hơn 223.000 ca ung thư phổi. Các giải pháp phòng tránh:

• Cập nhật thông tin chất lượng không khí mỗi ngày và hạn chế ra ngoài khi ô nhiễm cao.
• Đeo khẩu trang lọc bụi mịn đạt chuẩn.
• Giữ môi trường sống trong lành: lau dọn thường xuyên, trồng cây xanh trong nhà.
• Không đốt rác, vàng mã, rơm rạ hoặc dùng bếp than trong không gian kín.
• Chuyển sang sử dụng năng lượng sạch: bếp từ, điện thay vì than tổ ong hoặc gas.

Ăn uống lành mạnh

Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt giúp cung cấp chất chống oxy hóa, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ ung thư phổi. Các nghiên cứu cho thấy, người ăn nhiều rau củ quả có tỷ lệ mắc ung thư phổi thấp hơn đáng kể. Hãy duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế thức ăn chiên rán, đồ chế biến sẵn và thực phẩm chứa chất bảo quản, đồng thời uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ hoạt động thải độc của phổi.

Tăng cường vận động

Tập thể dục không chỉ giúp bạn khỏe mạnh hơn mà còn giúp phổi hoạt động hiệu quả, thải độc tốt và tăng cường hệ miễn dịch. Dù chỉ 30 phút đi bộ nhanh mỗi ngày cũng đủ tạo nên khác biệt đáng kể. Bạn có thể lựa chọn:

• Đi bộ, đạp xe, yoga, bơi lội hoặc khiêu vũ.
• Ưu tiên tập luyện ngoài trời trong môi trường không khí trong lành.
• Bắt đầu từ từ và nâng cao dần cường độ theo thể trạng.

Dùng tinh dầu trầm hương

Tinh dầu trầm hương có chứa lượng trầm nguyên chất 100%, có tác dụng hỗ trợ sức khỏe. Sử dụng tinh dầu trầm hương mỗi ngày sẽ phòng ngừa ung thư hiệu quả, chỉ cần 1 thìa khi sử dụng thì sẽ đẩy lùi rất tốt các vấn đề liên quan tới phổi.

Các bài tập luyện sức khỏe phổi hàng ngày

Phổi là cơ quan thiết yếu giúp duy trì sự sống bằng cách cung cấp oxy cho toàn cơ thể và loại bỏ khí CO₂. Để giữ cho lá phổi luôn khỏe mạnh, ngoài việc tránh xa khói thuốc và ô nhiễm, việc tập luyện thường xuyên là một trong những biện pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả. Dưới đây là những bài tập giúp tăng cường chức năng hô hấp, cải thiện dung tích phổi và nâng cao chất lượng cuộc sống mỗi ngày.

Bài tập hít thở sâu

Giúp làm sạch phổi, tăng dung tích phổi và cải thiện khả năng trao đổi khí. Đây là bài tập cực kỳ đơn giản và có thể thực hiện ở bất kỳ đâu. Cách thực hiện:

• Ngồi hoặc nằm ở tư thế thoải mái.
• Đặt một tay lên ngực, một tay lên bụng.
• Hít vào thật sâu bằng mũi, cảm nhận bụng phình lên (tay trên bụng nhô lên).
• Giữ hơi thở 2–3 giây, sau đó thở ra từ từ bằng miệng.
• Lặp lại 5–10 lần/lượt, thực hiện 2–3 lượt mỗi ngày.

Thở môi chúm

Phù hợp với người mắc bệnh phổi mạn tính như COPD hoặc hen suyễn. Bài tập giúp giảm nhịp thở, tăng cường lưu thông không khí và hỗ trợ làm sạch CO₂ khỏi phổi. Cách thực hiện:

• Hít vào từ từ bằng mũi trong 2 giây.
• Chúm môi lại như đang huýt sáo, rồi từ từ thở ra qua miệng trong 4–6 giây.
• Lặp lại từ 5–10 lần.
• Có thể thực hiện sau khi leo cầu thang hoặc khi cảm thấy khó thở.

Tập ho có kiểm soát

Giúp làm sạch đường thở, tống đẩy đờm, bụi và chất bẩn ra ngoài, đặc biệt tốt cho người bị viêm phế quản hoặc bệnh hô hấp mãn tính. Cách thực hiện:

• Nghỉ vài giây, rồi lặp lại 4–5 lần.
• Ngồi thẳng lưng, thư giãn cơ bụng.
• Hít sâu qua mũi, giữ hơi trong 2 giây.
• Ho nhẹ hai lần liên tiếp khi thở ra, chú ý ho từ sâu trong ngực chứ không phải họng.

Tập yoga hoặc thiền

Các bài tập yoga và thiền giúp điều hòa hô hấp, thư giãn hệ thần kinh và tăng khả năng kiểm soát hơi thở. Nhiều động tác yoga còn hỗ trợ mở rộng lồng ngực, làm sạch phổi tự nhiên. Gợi ý các động tác tốt cho phổi:

• Tư thế chiến binh (Warrior Pose)
• Tư thế rắn hổ mang (Cobra Pose)
• Tư thế em bé (Child’s Pose)
• Kỹ thuật thở luân phiên (Alternate nostril breathing – Nadi Shodhana)

Thổi bóng

Thổi bóng là cách thú vị giúp cải thiện sức mạnh cơ hô hấp, tăng dung tích phổi và kiểm soát nhịp thở tốt hơn. Cách thực hiện:

• Mỗi ngày thổi từ 2–5 quả bóng, mỗi quả thổi trong 3–4 nhịp hơi.
• Tập đều đặn mỗi ngày, đặc biệt thích hợp với người cao tuổi và trẻ em.
• Có thể thay bằng bài tập thổi nước qua ống hút nếu không có bóng bay.

Ung thư phổi là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu mỗi người chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách từ bỏ thuốc lá, tránh khói thuốc thụ động, sống trong môi trường trong lành, ăn uống khoa học và tập luyện đều đặn. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ mỗi ngày để giữ cho lá phổi luôn khỏe mạnh và kéo dài chất lượng cuộc sống.

Câu hỏi thường gặp