Nằm trong số các cây lâm nghiệp quý hiếm mang lại giá trị kinh tế cao nhờ khả năng tạo ra trầm hương. Cây Gió Bầu là cây thân gỗ lớn sinh trưởng mạnh mẽ trong những khu rừng rậm nhiệt đới. Loại cây này được trồng với mục đích khai thác Trầm Hương và Kỳ Nam cùng cung cấp nguồn dược liệu quý trong y học hay các ngành công nghiệp sản xuất nước hoa. Vậy loài cây này có đặc điểm nổi bật và có những tác dụng ra sao cùng và cách tạo trầm từ cây Gió Bầu như thế nào mời bạn hãy theo dõi bài viết dưới đây của Kyhainam nhé!
Cây Gió Bầu là cây gì? Đặc điểm nổi bật
Hay còn gọi là cây Dó Bầu, cây trầm hương là một loài thuộc chi Aquilaria, họ Trầm bao gồm 21 loại khác nhau. Loại cây này rất dễ trồng thích hợp với khí hậu nhiều đới gió mùa. Đây là cây thân gỗ có chiều cao trung bình từ 15 – 25m, một số cây có chiều cao lên tới 30 – 40m đường kính rộng khoảng 50 – 60cm. Đặc biệt là cây có khả năng sinh trầm do bị mối mọt, sâu bệnh hoặc do những tác động từ thiên nhiên.
Thân cây Dó Bầu có màu xám trắng với nhiều vết đốm và bề ngoài nhẵn mịn. Gỗ cây thường có màu vàng nhạt bên trong chứa chất dầu. Hình dạng của lá là hình bầu dục, ngọn giáo hoặc quả trứng,… Các lá mọc so le nhau với bề rộng 4 – 6cm, dài 8 – 15cm mép lá hơi phồng lên thành vòng. Ở bề mặt lá có màu xanh đậm, nhẵn mịn còn phía dưới có màu nhạt hơn với lớp lông mềm.
Sau khoảng 4 – 5 năm thì cây Gió Bầu sẽ ra hoa và kết quả từ tháng 2 đến tháng 3. Hoa Dó Bầu có màu trắng ngà, nở thành chùm ở nách lá với 5 cánh mỏng, nhọn ở đầu. Quả khi chín sẽ có chứa tinh dầu bên trong thường vào tháng 6 đến tháng 7 hàng năm. Hình dạng quả lê dẹt dài khoảng 4cm, rộng 3cm và dày khoảng 2cm. Vỏ quả tự tách thành 2 mảnh khi chín và mỗi quả thường gồm 1 – 2 hạt.
Cây gió bầu tạo trầm hương như thế nào?
Nổi tiếng nhờ khả năng tạo ra trầm hương với mùi thơm đặc trưng có nhiều công dụng đối với sức khỏe và đời sống. Bởi khi cây bị tổn thương bởi những tác động từ thiên nhiên như gió bão hay côn trùng đục khoét. Ở vết thương trên thân cây sẽ sản sinh ra một chất nhựa có khả năng làm thành vết thương. Theo thời gian thì chất nhựa này cứng lại tạo thành trầm hương mang hương thơm nhẹ nhàng và thanh khiết.
Nếu muốn có được trầm hương tự nhiên thì cần một quá trình lâu dài mất nhiều thời gian. Không phải cây Dó Bầu nào có thể sinh trầm được bởi loại cây này rất ít khi bị sâu bệnh. Tuy nhiên với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật như hiện nay thì các nhà khoa học đã áp dụng phương pháp tạo trầm nhân tạo bằng việc cấy trầm vào cây Gió Bầu 2 – 3 năm tuổi.
Nơi sinh sống của cây Gió Bầu
Cây Dó Bầu được tìm thấy rất nhiều tại các khu vực rừng rậm nhiệt đới ở độ cao 50 – 1000m tại các quốc gia Đông Nam Á. Ở Việt Nam thì cây Dó Bầu được tìm thấy ở cả 3 miền phổ biến nhất là tại các tỉnh như: Nghệ An, Khánh Hòa, Bình Định và Quảng Nam,… Trong đó, nơi nổi tiếng nhất và có chất lượng trầm hương tốt nhất là tỉnh Khánh Hòa. Cây Gió Bầu ở đây được đánh giá là loại cây mang lại hiệu quả kinh tế cao cho tỉnh này.
Tác dụng của cây Gió Bầu
Được xếp vào danh sách những cây lấy gỗ quý sử dụng trong lĩnh vực sản xuất đồ nội thất. Chất nhựa bên trong cây có mùi thơm đặc biệt được sử dụng làm hương liệu. Cây Gió Bầu là tài nguyên thiên nhiên quý hiếm với nhiều tác dụng như:
Lấy gỗ
Mang hương thơm tự nhiên, ngọt dịu và tinh khiết gỗ cây Dó Bầu được sử dụng làm nhang hoặc chất đốt. Hấp thụ tinh hoa đất trời mang trong mình sự thanh sạch, tinh khiết giúp khử mùi, thanh lọc không khí và có nhiều tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe. Khi đốt nhang không chỉ thể hiện tấm lòng thành kính với người đã khuất mà còn mang ý nghĩa tâm linh phong thủy sâu sắc.
Chưng cất tinh dầu
Theo nhiều nghiên cứu, chất nhựa bên trong cây Dó Bầu có nhiều hoạt chất quý giúp an thần, làm dịu hệ thần kinh giúp thư giãn rất hiệu quả. Hơn nữa, các tinh chất trong nhựa cây Dó Bầu còn giúp cải thiện tâm trạng, nâng cao chất lượng giấc ngủ để tinh thần trở nên minh mẫn và tăng cường sự tập trung tối đa. Các bộ phận của cây Dó Bầu từ lá, thân, rễ và quả đều có tinh dầu. Để có được 1l tinh dầu nguyên chất thì sẽ cần đến 3800 kg nguyên liệu khô hoặc 5500 kg nguyên liệu tươi.
Tạo trầm hương
Cây Dó Bầu không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, bảo vệ môi trường mà còn có khả năng tạo ra trầm hương. Một loại sản phẩm quý hiếm mà mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho con người với nhiều ứng dụng quan trọng trong cuộc sống cũng như mang ý nghĩa tâm linh và phong thủy đặc biệt. Vì vậy những khối gỗ Dó Bầu chứa trầm hương được chế tác thành các sản phẩm như vòng tay, mặt dây chuyền, nhang trầm,… Giá trị của trầm hương sẽ phụ thuộc vào thể tích của khối trầm, lượng tinh dầu cùng màu sắc và mùi hương.
Kỹ thuật trồng cây Gió Bầu tạo Trầm Hương
Là loại cây gỗ quý hiếm với khả năng sinh trầm mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên để cây có thể sinh trưởng, phát triển tốt để tạo trầm thì bạn cần nắm rõ Kỹ thuật trồng cây cho năng suất tạo trầm cao như sau:
Lựa chọn cây giống chất lượng
Cây giống là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến khả năng sinh trưởng, chất lượng và năng suất trầm tạo ra. Để tránh mua phải những cây giống kém chất lượng thì bạn nên lựa cho những địa chỉ cung cấp cây giống đáng tin cậy. Khi đó bạn không có được những cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh mà còn được cập nhật đầy đủ kiến thức về trồng và chăm sóc để phát triển tốt nhất.
Chuẩn bị đất trồng cây
Đối với đất trồng bạn cần chuẩn bị đất tơi xốp, độ dày tầng đất trên 40cm có nhiều mùn với khả năng thoát nước tốt. Bởi cây Dó Bầu sinh trưởng tốt trong điều kiện nhiệt độ từ 20 – 25 độ C, lượng mưa từ >1500mm/năm tránh lụt úng trên 1 giờ, độ ẩm khoảng >80%.
Đào hố trồng trước 1 tháng với kích thước khoảng 40x40x30cm. Trong mỗi hố cần bón khoảng nửa cân phân NPK kết hợp với bón 1kg phân hữu cơ trộn với đất đào từ hố. Về mật độ cây sẽ tùy thuộc vào từng loại đất.
Kỹ thuật trồng cây Gió Bầu
Nên chọn những ngày thời tiết dịu mát để trồng cây cùng chuẩn bị những cây giống chất lượng nhất. Tiếp đó bóc vỏ bầu cây rồi đặt cây đứng thẳng trong hố đã đào sẵn và đảm bảo bầu cây nằm trọn vẹn trong hố. Kế tiếp bạn hãy lấp đất quanh gốc cây và nén chặt, vun gốc cao hơn mặt đất thường 2 – 3cm.
Sau khi trồng thì tiến hành dẫy cỏ quanh gốc cây rồi vun xới nhẹ nhàng quanh gốc cây. Tiến hành bón phân 2 lần/ năm trong 2 năm đầu tiên trồng với lượng phân NPK cần bón là 100g/cây. Những năm tiếp theo chỉ cần làm cỏ, xới đất và tỉa bớt cành tạo dáng cho cây vươn cao kết hợp với việc bón phân hữu cơ.
Cách chăm sóc cây Dó bầu
Đảm bảo tưới đủ lượng nước cho cây Dó Bầu nhất là vào mùa khô. Phủ gốc cây bằng rơm hoặc nilon đen giúp hạn chế cỏ dại mọc. Tiến hành xới đất sau mỗi trận mưa to và xới gốc 2 – 3 lần đồng thời dọn cỏ cho cây thường xuyên. Khoảng 2 năm thì hãy cắt bớt nhánh chỉ để nhánh chính. Về bón phân thì sau 20 ngày trồng thì nên bón phân urê với định lượng 1 muỗng cafe/ gốc. Sau 20 ngày tiếp theo thì bổ sung thêm phân NPK với mỗi gốc là 1 thìa cafe. Tưới phân 2 lần/1 tháng với cây 1 tuổi và 1 lần/tháng với cây 2 tuổi.
Cấy trầm trên cây Gió Bầu
Đối với cây Dó Bầu cần trồng ít nhất 4 – 5 năm với đường kính tối thiểu là 15cm là có thể tiến hành cấy tạo trầm. Một số phương pháp tạo trầm trên cây Dó Bầu gồm khoan đục lỗ tạo vết thương hoặc sử dụng bọ xít đục gỗ để tạo vết thương trên thân cây. Cấy vi sinh các chủng vi sinh có khả năng phân hủy gỗ để tạo vết thương kích thích khả năng sinh trầm. Trong quá trình cấy trầm thì người trồng cần phải bảo vệ cây đến lúc thu hoạch. Sau khoảng 7 – 10 năm là trầm được hình thành thì có thể tiến hành thu hoạch.
Như vậy là chúng tôi đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cây Gió Bầu. Loại cây thân gỗ quý hiếm với nhiều công dụng và có giá trị kinh tế cao đặc biệt là khả năng tạo trầm hương. Không chỉ vậy, nó còn là nguồn tài nguyên thiên nhiên vô giá giúp bảo vệ môi trường mà còn người cần phải gìn giữ và bảo tồn.
